Park Krakowski im. Marka Grechuty 

Park Krakowski to jeden z najstarszych zabytkowych parków miejskich w Krakowie. Znajduje się w dzielnicy V Krowodrza pomiędzy ulicami Czarnowiejską, Karola Szymanowskiego, placem Inwalidów, Królewską i aleją Adama Mickiewicza. 

Park został założony w 1887 roku poza ówczesnymi granicami Krakowa, na terenie Czarnej Wsi oraz w niewielkim zakresie Nowej Wsi przez Stanisława Rehmana – przedsiębiorcę oraz restauratora, a także w owym czasie radnego miejskiego. Była to odpowiedź na potrzeby noweg omiejsca wypoczynku i rozrywki mieszkańców Krakowa. 

 

 

park grechuty

Obiekty rozrywkowe, staw i zwierzyniec oto Park Krakowski w latach 1885 – 1938 roku

Dominowała kompozycja geometryczna, w której w północnej części parku zlokalizowano centralny ośmiokątny plac i obiekty rozrywkowe m.in. restaurację, kawiarnię, cukiernię, pawilony muzyczne, huśtawki, kręgielnię, pływalnię, kapliczkę, a także zimową ślizgawkę i Teatr Letni. 
Kompozycja środkowej części zawierała mniej obiektów budowlanych, a funkcję bardziej spacerową zawartą w siedmiu równoległych ścieżkach poprzecinanych poprzecznymi. W tej części znajdował się prostokątny staw. W południowej części parku znajdował się budynek rogatki Czarnowiejskiej oraz zabudowania gospodarcze i ogrody warzywne. W zachodniej części, od strony obecnej ulicy Szymanowskiego usytuowano obszar przeznaczony do ćwiczeń fizycznych, na którym w 1905 roku urządzono zwierzyniec. Na otoczonym parkanem terenie pokazywano m.in. lamy, niedźwiedzie, wilki, pumę, lamparta, borsuki, lisy, sarny, jelenie, bizona i jeżozwierze, a także ptaki w klatkach. Menażeria w tym kształcie istniała do 1914 roku. Później na tym obszarze usytuowane zostały ujeżdżalnia i korty tenisowe.

 

 

popiersie grechuty

Nowe alejki, nasadzenia nad stawem i okupacja niemiecka. Park Krakowski w latach 1938 – 1950 roku

W związku z zabudową dzielnicy nowymi, modernistycznymi budynkami mieszkalnymi, dotychczasowa rozrywkowo-ludowa funkcja parku przestała być adekwatna. Kompozycja została zmieniona z geometrycznej na bardziej swobodną, a funkcja z rozrywkowej na spacerowo-wypoczynkową. Wcześniejsze, proste alejki zastąpiły nowe, krzywoliniowe, prowadzone czasem w oparciu o te wcześniejsze. Pozostawione zostały jedynie stróżówka oraz staw. Zaprojektowano na stawie dwie wyspy: „gruszkowatą”, podłużną obsadzoną drzewami i kolistą z mostkiem i altaną. Zaprojektowano również budynek kawiarni, którego podobnie jak i całości projektowego założenia stawu nigdy nie zrealizowano. Prace budowlane trwały od 1938 roku do 1939, kiedy to przerwała je wojna. Od czerwca 1942 roku Park Krakowski zaczął być przejmowany na wyłączne użytkowanie przez Niemców.

 

 

park grechuty

Gruntowny remont parku im. Marka Grechuty w 2017 roku  

Główne zmiany dokonane w parku w latach 50. wiążą się z przebudową stawu, na którym pojawiła się wyspa oraz fontanna oraz został on otoczony murkiem. W 1974 roku umieszczono w parku grupę rzeźb współczesnych wykonanych z metalu, kamienia oraz betonu. 14 lipca 1976 roku park wpisany został do rejestru zabytków. Gruntowny remont parku rozpoczął się dopiero w roku 2017. W trakcie jego trwania nadano mu imię Marka Grechuty. Po remoncie Park Krakowski wzbogacił się o łąki, złożone z wielu gatunków roślin bylinowych i barwnych kobierców kwiatowych, które ubogacają kolorystycznie dotychczas głównie zielony i monotonny krajobraz. Pojawiła się też nowa mała architektura: ławki, stojaki rowerowe, stoły szachowe i piknikowe, stoły do ping-ponga, a także karmniki i budki lęgowe. Zmodernizowano także plac zabaw.

 

 

park grechuty

Roślinność Parku Krakowskiego

Pierwotnie na terenie parku dominowały olchy czarne, wiąz szypułkowy i topola biała. Później jego krajobraz został urozmaicony o krzewy i drzewa egzotyczne, m.in. wiązowiec zachodni, lilak chiński, surmia bignoniowa, sosna wejmutka, jaśminowce, a także topole włoskie. Po wojnie, w latach 50. po uporządkowaniu parku zwiększono w nim liczbę drzew i krzewów. W parku rośnie prawie 30 gatunków i odmian krzewów, m.in. gatunki dereni: biały, jadalny, świdwa. Wśród drzew iglastych występują modrzew europejski, świerk pospolity, świerk kłujący i jodła jednobarwna. W ramach remontu parku z lat 2017/2018 wprowadzono do drzewostanu jesiony wąskolistne, klony polne oraz lipy krymskie. Od strony Alei Trzech Wieszczów utworzono szpaler krzewów z gatunku świdośliwa Lamarcka, uzupełniony o leszczyny pospolite, żylistki szorstkie, śnieguliczki białe, forsycje pośrednie i jaśminowce wonne. Na obszarze parku stworzono łąki bylinowe zawierające sześć wiodących grup roślin: piwonie, liliowce, tawułki i świecznice, pióropuszniki i żywokosty, marzanki i kalimerisy oraz bodziszki i rdesty. Uzupełniono je roślinami cebulowymi: narcyzami, krokusami, cebulicami, śnieżyczkami i rannikami. W ten sposób zaprojektowane łąki zapewniają kwitnienie od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Blisko połowę powierzchni parku, ok. 2,45 ha stanowią trawniki.

 

 

park-grechuty-05
park-grechuty-06
park-grechuty-07
park-grechuty-08
park-grechuty-09
park-grechuty-10
park-grechuty-12
park-grechuty-11
park-grechuty-14
park-grechuty-13
park-grechuty-16
park-grechuty-15
park-grechuty-17